اجرای طرح مطالعاتی آثار رهبر معظم انقلاب در سال تحصیلی جدید

مسلمان نیاز به معرفت و بصیرت دارد و درواقع تربیت کامل و درست یک شخصیت مسلمان باید بر پایه‌های معرفت متقن شکل ‌گیرد، لذا باور راسخ، شناخت درست و متقن از آموزه‌های دینی از لوازم ایمان است.

در عرصه تهذیب، متکفل تربیت طلاب در دوران رشد و تحصیل بالندگی آن‌ها هستیم، به همین جهت طرح ولایت در دستور کار معاونت تهذیب قرارگرفته است و طرح‌های دیگری هم که همین هدف را دنبال می‌کنند در برنامه‌های معاونت تهذیب قرار دارد.

اگر این معرفت ،شناخت درست و باور مستحکم نباشد تربیت نقش بر آب است معرفتی که جامع، منسجم متقن و ملتزم نسبت به دین، نسبت به حقایق هستی باشد، طبعاً احتیاج به یک نظام اندیشه یا منظومه فکری وجود دارد.

یک طلبه برای زندگی فردی و اجتماعی، به‌عنوان یک مؤمن نیاز به‌نظام فکری دارد، همان‌طور که در مقام ارائه به جامعه یک عالم دین نیز به یک منظومه فکری و اندیشه نیاز دارد.

منظومه فکری یعنی یک دستگاه کامل اندام‌وار، منسجم که همه معارف دین را در یک پازل جامع نشان می‌دهد، جایگاه‌ها، اولویت‌ها، اصل، فرع‌ها و سطح آموزه‌ها در آن معلوم می‌شود گرچه ممکن است مقیاس آن کوچک باشد.

 نقشه ایران در هر ابعادی که ترسیم شود، آن یکپارچگی و کمال جغرافیایی در آن لحاظ می‌شود و نسبت‌ها در همه آن معلوم است استان‌ها در همه آن مشخص است گاهی وقت‌ها هم به جزییات آن پرداخته می‌شود، نگاه جامع یکپارچه همان منظومه است.

عالم دین باید چنین نگاهی به‌کل دین داشته باشد. یک نگاه منظومه‌ای که بتواند دستگاه معارف دینی را در یک نگاه جامع اندام‌وار منظومه‌ای بشناسد؛ حالا ممکن است که بعضی از جزییات را نداند اما این نسبت‌ها و روابط و مناسبات بین این آموزه‌ها را ولو به‌اجمال باید بداند و ترتیب و توازن را بر هم نزند این تعریف منظومه فکری است.

نظام اندیشه و نظام فکری با یک تفاوت خاصی مطرح می‌شود نظام در زبان عربی به ستون فقرات و نخ تسبیح گفته می‌شود؛ نظام یعنی آن چیزی که یک مجموعه با نخ سامان می‌پذیرد آن بخشی از اجزای یک منظومه که به همان نخ تسبیح محسوب می‌شود ستون فقرات محسوب می‌شود بخشی که نقش محوری دارد و او اگر نباشد مابقی نقش‌های دیگر فرومی‌ریزند یا پراکنده می‌شوند.

نظام اندیشه بخشی از منظومه کامل اندیشه اسلامی است که تمام آن معارف و اندیشه بر روی او سوار می‌شود و حول او می‌گردد.

 آن‌کسی که از نظام اندیشه می‌گوید از اول ادعا ندارد که همه‌چیز را در جامعه درراه دین می‌خواهد بگوید؛ آن بخش بنیان دین، نخ تسبیح، ستون فقرات و آن محور اصلی اندیشه را عرضه می‌کند مابقی حول او و دور او شکل می‌گیرد.

منظومه فکری یک نگاه جامع دارد که از اول ادعای جامعیت دارد نظام فکری یک بخش بنیادین از آن مجموعه کامل است که همه آن مجموعه حول آن شکل می‌گیرد.

اندیشمندان بزرگ اسلامی از گذشته به فکر عرضه منظومه فکری اسلام و نظام فکری اسلام بودند خصوصاً در دهه ۵۰ که دوران به‌اصطلاح دوران ترویج مکتب مارکسیست بود و تلفات زیادی از بین جوان‌های ما گرفت، عده‌ای از بزرگان و اندیشمندان در حوزه‌های علمیه به این فکر افتادند که آموزه‌های دینی را در یک اصطلاح رویکرد منظومه‌ای و نظام‌مند عرضه کنند.

بزرگان حوزه تلاش کردند انسجام و انتظام معارف اسلامی را به‌خوبی تبیین کنند که بتوانند نسل جوان امروز را که در معرض آسیب‌های فکری بود حفظ کنند کتاب‌های متعددی نوشته‌شده است ازجمله؛ مرحوم علامه طباطبایی که تعلیمات اسلامی و آموزش دین را نوشتند مرحوم شهید بهشتی که کتاب شناخت اسلام را به نگارش درآوردند ،مرحوم شهید باهنر، مقام معظم رهبری که در همان ایام طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن را نوشتند مرحوم علامه حکیمی الحیات را نوشتند با همین نگاه تدوین کردند و همچنین کسانی دیگر که این کار را با نگاه منظومه‌ای و نظام‌مند آغاز کردند.

همه معارف اسلامی را در یک انتصاب و انسجامی قراردادند با یک ترتیب و درواقع توازنی عرضه کردند این دستگاه کامل فکری بسیار ارزشمند است ، همچنین برخی از بزرگان هم نظام فکری بیان کردند ؛نظام فکری آن استخوان‌بندی اصلی حوزه به‌عنوان‌مثال مقام معظم رهبری کتاب اندیشه اسلامی نظام فکری دارد نه منظومه کامل را یعنی آن بخش‌های که به بقای تفکر اسلامی منجر می‌شود بیان کردند.

آیت‌الله مصباح یزدی نگاه همه‌جانبه به معارف اسلامی داشتند

در بین اندیشمندان اسلامی، آیت‌الله مصباح یزدی (ره) یک نگاه منظومه‌ای به مجموعه معارف اسلامی کرده است و به‌صورت همه‌جانبه به همه معارف اسلامی پرداخته است و همچنین یک نگاه نظام‌مند دارد و یک نگاه فکری عرضه کرده است که آن استخوان‌بندی اصلی و نخ تسبیح را بیان کرده است.

آیت‌الله مصباح یزدی (ره) دو اثر دارند یک مجموعه معارف قرآن در ۱۰ جلد که منظومه اندیشه اسلامی را به‌قدری یکپارچه و متوازن عرضه کرده‌اند و دیگری دوره ۶ جلدی طرح ولایت که یک نظام فکری است که اندیشه‌های بنیادین و ستون فقرات اندیشه اسلامی در آن بیان‌شده است. ایشان موفق شده است در دوران پربرکت حیات خودشان هر دو نگاه را عرضه کنند.

سایر بزرگان نگاه نظام‌مند یا نگاه منظومه‌ای دارند، خوب این نعمت بزرگ قدر بشناسیم از این سرمایه ارزشمند را به‌خوبی استفاده کنیم و در مقام تربیت، از این شخصیت اسلامی درواقع تراز ما باید حتماً بر پایه اندیشه‌های متقن اسلامی این حکیم فرزانه انجام‌ وظیفه کنیم.

 رونمایی طرح مطالعاتی آثار مقام معظم رهبری در آغاز سال تحصیلی جدید به‌عنوان یک حرکت معرفتی و باورساز در کنار طرح ولایت قرار خواهد گرفت. ما باید طوری مدیریت کنیم که این سرچشمه زلال معرفتی به همه طلبه‌ها برسد، فقط نباید عده‌ای محدود از طلبه‌ها از این سرچشمه بهره‌مند باشند. این نقص مدیریتی کار است ما این توان را نداشتیم که برای همگان فراهم کنیم این نقص در کوتاه‌ترین زمان رفع شود.