فعالیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در دانشگاه باید توسط دانشجویان و تشکل ها صورت گیرد

دانشگاه پویاترین و سرزنده ترین نهاد کشور است. زیرا در آن ترکیب بی‌نظیری از جوانی، آرمانگرایی، دغدغه‌مندی، مسئولیت اجتماعی و جستجوگری وجود دارد بنابراین دانشگاه پررویدادترین نهاد کشور نیز هست، به‌ طوری که شاید هیچ نهاد و سازمانی در کشور به اندازه دانشگاه‌ها رویدادهای علمی، فناوری، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، دینی، کارآفرینی و دیگر رویدادها را نداشته باشند.
این رویدادها عموما توسط خود دانشجویان و در قالب گروه‌های مختلف دانشجویی توسط تشکل‌های دانشجویی، انجمن‌های علمی، هیات‌های مذهبی، کانون‌های فرهنگی و هنری و مانند آن برگزار می‌شود. جشنواره ها، همایش‌ها، اردوها، نشست‌های علمی، مناظرات سیاسی و برنامه‌های فرهنگی نمونه های مرسوم و پرتکرار این رویدادهاست.
اعتراض هم نمونه ای از این فعالیت‌ها است اگرچه اعتراض‌ها، فراوانی زیادی ندارد ولی همواره در دانشگاه‌ها وجود داشته و مرسوم بوده و از این حیث موضوع پیچیده و نادری نبوده و نیست.
اگر اعتراض در مدار قانون باشد و اخلاق و آداب مدارا و گفت و گو و دستورالعمل‌های محیط دانشگاه در آن رعایت شود و آسیبی به کارکرد اصلی دانشگاه که علم آموزی است وارد نکند، می تواند به فرآیندهای هویت یابی
بر همین اساس همواره تاکید داشته و کماکان داریم که فعالیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در دانشگاه باید توسط دانشجویان و مجموعه های دانشجویی صورت گیرد و کارها تا حد امکان به آنها واگذار شود. زیرا این فعالیت‌ها و برنامه ها عنصر اصلی جامعه پذیری دانشجویان است و آنها را برای ورود به جامعه و پذیرش نقش‌های اساسی آماده می کند.
دانشجویان آینده سازان جامعه هستند. البته ممکن است این دانشجوها و گروه‌های دانشجویی دچار خطا شوند، اما اولا باید سعی کرد با مشورت‌های مناسبی که صورت می‌گیرد از میزان خطاها کاست و اگر دچار خطا می شوند، هزینه خطا را کاهش داد و فرصتی فراهم کرد که این خطاها جبران شود.
در نهایت قواعد و آیین‌نامه‌های مناسب برای تنظیم گری فضای فرهنگی و اجتماعی دانشگاه وجود دارد که می شود از آنها استفاده کرد. ضمن آنکه هزینه خطای دانشجو در محیط دانشگاه به مراتب کمتر از خطای او در خارج از محیط دانشگاه است و یادگیری و تجربه اندوزی را برای او همراه خواهد داشت.
در ماجرای اخیر هم تحول و مدارا و هم هدایت دانشجویان معترض به چارچوب های قانونی و اخلاقی و متناسب با شئونات دانشگاه مورد توجه قرار گرفت و روسا و معاونین دانشگاه‌ها همکاری خوبی در این زمینه داشتند. حتی در مواردی که این اعتراضات با تحرکات خارج از قانون و اخلاق همراه شد، سعی بر اغماض و تحمل و مدارا بوده است.
اما واقعیت تلخ این است که معدود رفتارهای خارج از عرف و قانون در دانشگاه و خشونت‌های کلامی و رفتاری، مدیریت فضا را بسیار دشوار کرد و تصویر خوبی را از دانشگاه مخابره نکرد که باید مورد واکاوی قرار بگیرد و علل آن شناسایی شود.
بخش زیادی از این رفتارها، چنانکه بارها و بارها نیز قبلا بیان شده ناشی از اختلال در فرآیندهای جامعه پذیری در نتیجه همه‌گیری کرونا و مجازی شدن مدارس و دانشگاه‌ها بوده است. بنابراین باید فرآیندهای جامعه پذیری را در آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها مجددا احیا و تقویت کرد.
به دانشجویان، مجموعه‌های دانشجویی و حتی معترضان تاکید می‌کنیم از ظرفیت‌های قانونی موجود استفاده و برنامه ها و فعالیت‌های خود را با استفاده از این فرصت‌ها پیگیری کنند تا دانشگاه از نظم، قانون و علم‌آموزی و پژوهش خارج نشود نقش مجموعه های دانشجویی تمرین فعالیت گروهی، پرورش مسئولیت اجتماعی و هدایت و پیگیری علائق و آرمان‌ها و سلایق دانشجویی است.
تعطیلی این مجموعه ها به این معنی است که جامعه دانشجویی ما تبدیل به یک جامعه توده ای شده است؛ بنابراین برخی فعالیت‌های خارج از عرف و قانون در دانشگاه نتیجه توده ای شدن جامعه دانشجویی و نداشتن نمایندگی دانشجویان توسط مجموعه های دانشجویی است.
کرسی‌های آزاداندیشی، مناظرات و سخنرانی و نقد ظرفیت‌های خوبی است که در اختیار مجموعه های دانشجویی و دانشجویان و حتی اساتید قرار دارد. باید فضای گفت و گویی میان اساتید با یکدیگر، اساتید با دانشجویان و دانشجویان با دانشجویان را فعال کرد همچنانکه باید حضور مسئولان در دانشگاه و تقویت فرهنگ پاسخگویی و تبیین به طور جدی دنبال شود.
خروج از مدار قانون هر فعلی را مجاز می کند؛ بنابراین این رویه حتی به نفع قانون شکنان هم نیست خشونت موجب افزایش خشونت می شود و صد البته از جمعیت هوادار معترضان نیز خواهد کاست. کمااینکه در همین مدت، با افزایش خشونت کلامی و رفتاری برخی دانشجویان، بسیاری از دانشجویان صف خود را از آنها جدا کردند؛ بنابراین قانون ممیز است و دانشگاهیان باید به قانون توجه کرده و در آن مسیر گام بردارند.
  منبع- دفتر مطالعات معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی

خبرگزاری دانشجو، قالب: گفتگو (20/7/1401)