سنجش برخی ابعاد اعتماد اجتماعی در ایران

مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) به منظور پایش برخی ابعاد مفهوم اعتماد اجتماعی در کشور در اسفندماه 1400 یک نظرسنجی در مقیاس ملی و با شیوه مصاحبه تلفنی انجام داده است. منظور از اعتماد اجتماعی در این پژوهش حسن ظن و قابلیت اتکا یا اطمینان به صداقت و صحت رفتار یا گفتار دیگران است در این طرح از میان ابعاد مختلف اعتماد بر سنجش برخی از وجوه اعتماد انتزاعی و تعمیم یافته تأکید شده است و بر این اساس اعتماد به عموم مردم و نیز برخی از گروه‌های شغلی و صنفی مورد مطالعه قرار گرفته است.

جامعه آماری این نظرسنجی کلیه شهروندان 18 سال به بالای ساکن در مناطق شهری و روستایی کل کشور و تعداد نمونه آن 2050 نفر بوده است. به منظور انتخاب پاسخگویان به صورت تلفنی در ابتدا با استفاده از شیوه تولید اعداد تصادفی، چند برابر تعداد نمونه‌های مورد نظر در هر استان انتخاب شد. لازم به ذکر است برای این که رده سنی و جنسی در کل نمونه رعایت شود، گروه سنی و جنسی افرادی که باید انتخاب شوند ابتدا تعیین شده و بر همین اساس، پرسشنامه از این نمونه‌ها تکمیل شده است.

6/50 درصد پاسخگویان این نظرسنجی مرد و 4/49 درصد زن هستند.4/25 درصد پاسخگویان در رده سنی 18 تا 29 سال، 2/47 درصد در رده سنی 30 تا 49 سال و 3/27 درصد در رده سنی 50 سال و بالاتر قرار دارند.

9/62 درصد گروه نمونه فاقد تحصیلات دانشگاهی و 8/36 درصد دارای تحصیلات دانشگاهی هستند. 3/0 درصد گروه نمونه به این سوال پاسخی ندادند. 9/23 درصد مجرد، 6/69 درصد متأهل و 4/6  درصد بدون همسر بر اثر طلاق یا فوت همسر هستند.1/74 درصد پاسخگویان در نقاط شهری و 9/25 درصد در روستاها سکونت دارند. سرانه هزینه فرد در خانواده در هر ماه برای 22 درصد پاسخگویان کمتر از یک میلیون تومان، 7/30 درصد بین یک تا دو میلیون تومان، 14 درصد بین دو تا سه میلیون تومان  و برای 5/14 درصد بیش از سه میلیون تومان  است. میانگین سرانه هزینه فرد در خانواده در هر ماه برابر با دو میلیون و صد و نود و یک هزار تومان بوده است. همچنین 8/188.18 درصد نمونه به این سؤال پاسخ نداده‌اند.

به منظور سنجش اعتماد مردم به برخی از اصناف و گروهها، از افراد نمونه پرسیده شده است »به هر کدام از گروهها و اصنافی که نام می برم، تا چه اندازه اعتماد دار ید؟«

طبق نتایج به دست آمده، مردم به معلمان و نیرو ی انتظامی بیشتر از سایر گروه‌های مورد مطالعه اعتماد دارند. 2/59 درصد مردم گفته‌اند به معلمان اعتماد زیاد یا خیلی ز یادی دارند؛ این میزان برای نیروی انتظامی 2/58 درصد، برای اساتید دانشگاه 50 درصد، ورزشکاران 2/48 درصد، پزشکان 4/40 درصد و هنرمندان 8/35 درصد است.

منبع- دفتر مطالعات معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی

(ایسپا)