مدیریت آسیب‌های اجتماعی منوط به کمک گرفتن از نهادهای آموزشی فرهنگی است

آمار حاشیه‌نشینی، اعتیاد، کودکان کار و خیابان و دیگر آسیب‌های اجتماعی رو به افزایش است، چراکه کنترل این مسائل برای دستگاه‌های مسئول در اولویت قرار ندارد.
کم نیستند کارشناسانی که معتقدند مسائل حوزه آسیب‌های اجتماعی آنقدر نگران کننده و مشهود شده است که برای اثبات شرایط نامناسب آن نیازی به ارائه آمار و تحلیل نیست.
براساس گزارش وزارت بهداشت و درمان حدود 30درصد شهروندان ایرانی دچار  یک اختلال روانی هستند. این درحالی است که این آمار در دو دهه پیش حدود 15 درصد بود و در گزارش‌های منتشر شده در سال 93  نیز این میزان حدود 23 درصد برآورد شده بود.
‌در حوزه اعتیاد نیز جمعیت افراد گرفتار اعتیادی که به شکل مداوم مواد مخدر مصرف می‌کنند از یک میلیون و 300 هزار نفر ‌به دو میلیون و 800 هزار نفر رسیده است، این درحالی است که آخرین آماری که در این حوزه تهیه شده مربوط به سال 94 است به همین دلیل می‌توان گفت در سال 1401 آمار دقیقی از جمعیت افراد گرفتار اعتیاد در دسترس نیست‌.
در یکسال گذشته برنامه‌ای برای توسعه کمی و کیفی حوزه آسیب‌های اجتماعی در کشور اجرا نشده و حتی رئیس جمهور جلسه‌‌ای با نخبگان این حوزه برگزار نکرده است. از نظر بودجه‌ای شاهد افزایش اعتبارات بوده‌ایم. اما اجرای برنامه‌ مناسبی را شاهد نبوده‌ایم و می‌توان گفت آسیب‌های اجتماعی به حاشیه رفته است.‌
شاهد روند افزایش آسیب‌های اجتماعی هستیم، اما این شرایط نامناسب ‌به نحوه عملکرد دولت سیزدهم  محدود نمی‌شود، چراکه در چند دهه گذشته از حوزه اجتماعی غفلت شده است‌‌.
مسائل اجتماعی برای دولت‌ها در اولویت قرار ندارد، زیرا بسیاری از مدیران از پرداختن به مسائل اجتماعی به نوعی ترس دارند و ترجیح می‌دهند مسائل اجتماعی در فهرست اولویت‌هایشان قرار نگیرد. علاوه بر این نبود یک نقشه راه برای مدیریت مسائل اجتماعی نیز در این بین بی‌تاثیر نیست.
مشکل اینجاست که در حوزه آسیب های اجتماعی دکترینی ‌ وجود ندارد که دولت‌ها به آن پایبند باشند این مهم سبب شده بیشتر مدیران در حوزه‌های اجتماعی سلیقه‌ای عمل کنند و برخی نیز ترجیح دهند برخورد‌های قهری  را در حوزه مسائل اجتماعی در دستور کار بگذارند.
برای کنترل آسیب‌های اجتماعی باید به شکلی هوشمندانه شرایط را مدیریت کرد، برای رسیدن به این مهم نیز باید مسائل اجتماعی را در اولویت قرار داد و برای این مهم اعتبارات لازم را نیز در نظر گرفت تا بتوان برای باز تعریف برنامه‌ و ساختارها اقدام کرد.
نگرانی‌ها نسبت به گسترش آسیب‌های اجتماعی هر روز بیشتر می‌شود. اما برنامه‌های مدیران برای رفع این معضلات از مقام وعده فراتر نمی‌رود. این درحالی است که برخی مواقع ‌ برخوردهای قهری آنها شرایط را نامناسب‌تر از گذشته نیز می‌کند. برای نمونه برخورد نامناسب با معتادان متجاهر سبب شده بیشتر آنها از درمان خودداری کنند به همین دلیل کم نیستند افراد گرفتار اعتیادی که در شب‌های سرد سال نیز ترجیح می‌دهند آواره کوچه و خیابان باشند اما وارد کمپ‌های ترک اعتیاد نشوند.
نباید فراموش کرد که کنترل و مدیریت آسیب‌های اجتماعی در گرو استفاده از بستر نهادهای آموزشی و فرهنگی و کمک گرفتن از سازمان ‌های مردم نهاد است. به همین دلیل تا زمانی که استفاده از این پتانسیل‌ها از سوی دستگاه‌های مسئول جدی گرفته نشود، نمی‌توان به کاهش آسیب‌های اجتماعی امیدوار بود‌.
منبع-جام جم آنلاین، قالب: گفت‌وگو(7/6/1401)