حاکمیت باید بستر به روز کردن والدین را فراهم کند

وقتی راجع به خانواده بحث می‌کنیم، باید بدانیم راجع به چه خانواده‌ای صحبت می‌کنیم. در فضای مجازی ما از یک جامعه سنتی به سمت جامعه مدرن مهاجرت می‌کنیم. جامعه مدرن  لوازمی دارد که شاید یکی از لوازمش فضای مجازی باشد که امروزه با آن مواجه هستیم.
ما انسان هایی هستیم که در مقابل این گذار از سنت به مدرنیته کمی مقاومت می‌کنیم. مصلحتی را بر اساس تجربه زیسته می‌دانیم یا بر اساس تحقیق و مطالعه به این نتیجه رسیده‌ایم که اگر این گذار بدون رعایت برخی فاکتورها و شاخص‌ها صورت بگیرد، ممکن است به بشریت آسیب بزند، همان طور که اکنون به جامعه غربی هم آسیب زده و مقام معظم رهبری عنوان کرده‌اند هسته خانواده در غرب دچار فروپاشی شده است.
ما در حوزه خانواده سرمایه‌دار هستیم. یعنی از دوران ایران باستان تاکنون، خانواده کارکرد خود را دارد. ما در بستر روابط صحبت می‌کنیم و در چند سال اخیر ارتباطات تهدیدی برای این حوزه شد. اما باز بستر سنتی تا حدودی توانسته‌است خود را حفظ کند، برای همین است که ما درباره آن صحبت می‌کنیم.
قاعدتا اگرجامعه را با تمام پویایی‌ها و مختصات آن مورد بررسی قرار دهیم، متوجه می‌شویم جامعه مجازی ابری بر فراز جامعه حقیقی است که تصویر جامعه حقیقی در آن ابر مجاز خود را نشان می‌دهد. اگر امروز احساس دانشمندان و محققان این است که ما در حوزه حکمرانی مجازی چندان توفیق نداریم، باید علت را در جامعه پایه جست و جو کنیم. یعنی حتما در حکمرانی حقیقی جامعه دچار نواقصی هستیم که باید ابتدا آنها را اصلاح کنیم در این صورت در فضای مجازی هم موفق می‌شویم.
اگر خانواده‌ها توانسته باشند جایگاهشان را در فضای حقیقی حفظ کنند و کارکردشان را داشته باشند، قاعدتا در فضای مجازی هم با ریل‌گذاری موفق خواهیم شد. اما اگر جایگاهشان را حفظ نکرده باشند، باید حتما به دنبال راه‌حلی باشیم. همان کاری که غرب مدت‌ها در حال انجام آن است.
ما در ابتدا باید بدانیم که الگوی ما در جامعه از نوع توسعه‌ای است یا از نوع پیشرفتی. زیرا این دو مفهوم از سوی اندیشمندان تفکیک شده‌اند. توسعه زمانی محقق می‌شود که مراکزی در دنیا برای آن، شاخص‌هایی در نظر می‌گیرند و حتی ممکن است شاخص‌های درستی هم نباشد. اما در مفهوم پیشرفت به اینکه فردی در خانواده بزرگ شود و رشد کند و جامعه اسلامی را به رشد برساند، توجه می‌شود. شاید یکی از اشکالات ما در طرح صیانت این است که اگرچه صیانت را قبول داریم و از جامعه لجام گسیخته گریزان هستیم، اما به تفکیک توسعه و پیشرفت نپرداخته‌ایم.
اگر فرزند در فضای حقیقی به سمت اخلاق و آموزش آن حرکت کند، قطعا در فضای مجازی هم خود کنترل می‌شود. اما در این راستا حاکمیت نیز باید بستر به روز کردن والدین را فراهم کند؛ زیرا تا پیش از این برخی از والدین نمی‌دانستند وارد چه حریمی می‌شوند. ما وقتی سامانه های جدید آمد، مدام آنها را بستیم که کار را بدتر کرد و بی حساب و کتاب به این عرصه وارد شدند، چون انسان به چیزی که منع شود، حریص می‌شود.
در حوزه فضای مجازی، سیاست‌گذاران  برای دستیابی به نتیجه بهتر باید خانواده را جدی تر از امور دیگر ببینند. وقتی خانواده محور تحولات قرار گرفت در دومین گام فراهم ساختن زیرساخت امن و پاک اهمیت می‌یابد. یعنی باید در حوزه آموزش و زیرساخت‌ها حرکت کنیم.
یکی از اشکالات اساسی که ما در کشورمان داریم این است که برخی از مسئولان ما به صورت تک بعدی به برخی موضوعات نگاه می‌کنند که چنین نگاهی هم نمی‌تواند موثر باشد. شرکت‌های اپراتور معمولا خانواده‌ها را به عنوان عنصر فعال نمی‌بینند، بلکه آنها را به مثابه مشتری می‌بینند. یعنی احساسشان این است که اینترنت و فضای مجازی فضای سرگرمی است و در فضای سرگرمی افراد هر آنچه که می‌خواهند، می‌توانند انجام می‌دهند.
بعید می‌دانم برخی از مسئولان هنوز از لاک سنتی خود خارج شده باشند و بدانند برخی مفاهیم به چه معناست. این در حالی است که تا شما موضوعی را خوب نفهمید، قطعا قادر نخواهید بود برایش سیاستگذاری کنید. حداقل‌ها این است که اپراتور براساس مسئولیت اجتماعی، در حوزه زیرساخت، اینترنت امن و پاک فراهم کند و نگاهش درآمدزایی صرف نباشد. در حوزه محتوا بتواند محتوای موثر و مفید تولید کند و در آموزش نقش جدی داشته باشد، این در حالی است که این موارد را کمتر می‌بینیم.
منبع- خبرگزاری ایرنا (14/4/1401)