جلوگیری از مهاجرت باید از طریق خانه‌های خلاق نوآوری و دانش‌بنیان ها باشد

۲۰۰ مرکز نوآوری و ۷۵ خانه نوآوری خلاق در کشور فعالیت دارند. عمده این مراکز در مناطق کمتر برخوردار هستند تا زمینه را برای شکوفایی نوآور‌ی‌های نیروی انسانی در این مناطق فراهم کنند. جلوگیری از مهاجرت نیروی انسانی متخصص خلاق و خوش فکر مناطق کمتر برخوردار باید از طریق خانه‌های خلاق و نوآوری، شرکت‌های دانش‌بنیان باشد.
اگر قرار است در کشور وزن شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، خود را در موضوع حکمرانی خوب و حوزه نوآوری عمومی نشان دهد در جاهایی به نام نوآوری اجتماعی است. شرکت‌های نوبنیان یا شرکت‌هایی که به صورت سنتی می‌دیدیم در حوزه‌های نوآوری‌های خصوصی تعریف می‌شوند که نفع آنها ممکن است لزوماً به جامعه نرسد.
زمانی که بحث نوآوری‌های اجتماعی و عمومی می‌شود تمام نفع آن به آحاد جامعه می‌رسد. قبلاً در قالب سازمان‌ها و سمن‌ها و واحدهای خیریه بوده است، اما اکنون دولت‌ها باید این نقش را ایفا کنند.
اولین اقدام در این راستا سند تصویب توسعه ملی فناوری‌های نرم توسط شورای‌عالی انقلاب فرهنگی بود. دومین اتفاق تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان است که واحدها و صنایع و شرکت‌های خلاق در دل آن رسمیت پیدا کردند. قبلاً شرکت‌های خلاق ذیل معاونت علمی تعریف شده بودند، اما هویت قانونی نداشتند.
 قانون جهش تولید دانش‌بنیان قانونی خوب و مترقی برای خانه خلاق است، به همین دلیل به این نتیجه رسیدیم که یک‌خانه خلاق نوآوری نوپیا این فعالیت را سازمان مند و ساختارمند و نهادسازی شده هدایت کند و هاب مرکزی این موضوع ‌شود و نهادها و فعالیت ها و مؤسساتی را که در حوزه نوآوری های اجتماعی فعالیت می‌کنند، هدایت گردند.
امروز که دولت در حال کوچک کردن ساختار خود است برابر اصل ۴۴ همه فعالیت‌های اقتصادی خود را باید به بخش خصوصی واگذار کند، این نقش را باید ساختارها و نهادهای اجتماعی که در قالب فعالیت‌های نوآوری اجتماعی به وجود می‌آیند ایفا کنند.
سند توسعه ملی فناوری نرم، یکی از سندهایی است که رشد نوآوری های اجتماعی برای نقش آفرینی بیشتر گروه های مردمی در حل آسیب های اجتماعی اولویت‌دار کشور است. نوپیا ساختاری سازمانی است که توسط ستاد اجرایی فرمان امام (ره) شکل گرفته و می‌تواند سرشبکه یا هاب (قطب) ملی این کار در دل خانه های خلاق و نوآوری یا خانه های خلاقی که در مناطق کم برخوردار ایجاد می شود، باشد.
از اهداف مهم این سازه، افزایش تعداد سازمان ها و شرکت‌ها و افراد فعال در حوزه نوآوری اجتماعی است که کار آنها رفع آسیب هایی اجتماعی است. ا افزایش تعداد طرح های نوآوری اجتماعی اثر بخش،تامین مالی جمعی از دیگر اهداف است.
 در باب اولویت ها؛آموزش برای گروه‌های هدف اقشار آسیب پذیر، خانواده‌های بی‌سرپرست و بدسرپرست، کودکان کار، حاشیه‌نشین‌ها و مناطق کمتربرخوردار با نوآوری های آموزشی و ارتقای عدالت اجتماعی از طریق دسترسی های همگانی در صدر توجه است.
اولویت دوم رفع محرومیت و فقرزدایی با هدف بهبود معیشت و بسترسازی ایجاد اشتغال پایدار است. که باز همان گروه های هدف مورد نظر است. اولویت سوم تامین سلامت برای همان گروه های هدف با رفع نابرابری در استفاده از خدمات بهداشتی، خدمات الکترونیک سلامت و خدمات تجهیزات توانبخشی و سالمندی است.
اولویت چهارم خانواده و سبک زندگی در نوآوری های خلاق است. این اولویت برای خانواده‌های زندانیان و خانواده‌های درگیر اعتیاد، بدسرپرست و بی سرپرست، بی خانمان و افرادی که براثر بلایای طبیعی دچار آسیب می شوند با هدف پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، تسهیل ازدواج و تشکیل خانواده، فرزندآوری و سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی این خانواده ها است.
تشویق و ترغیب صاحبان ایده و سرمایه گذاران در مشارکت در پروژهای ملی، منطقه‌ای و رفع چالش های موجود و حمایت از فعالان حوزه نوآور و ایجاد پیوند میان صاحبان ایده و فعالانی که در حوزه سرمایه گذاری اجتماعی یا مسوولیت اجتماعی می خواهند کار انجام دهند از دیگر برنامه ها است.
منبع- دیدراه شماره 3 دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی

معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوی