تدوین راهبرد حل مسئله ازدواج با در نظر گرفتن عوامل اولویت دار در افزایش سن

 بر اساس داده ها و نتایج سازمان ثبت احوال کشور و مرکز آمار ایران، روند تحولات شاخص های ازدواج به گونه ای است که نرخ ازدواج با کاهش و میانگین سن ازدواج با افزایش روبه رو بوده است. بررسی ابعاد مسئله ازدواج و الگوهای همسرگزینی نشان از کلیدی بودن متغیر سن ازدواج در این الگوهاست و افزایش سن ازدواج الگوهای آن را دچار تحول کرده و شاخص های دیگر ازجمله فرزندآوری، طول عمر ازدواج، استحکام خانواده، ضرورت ازدواج و ... را تحت تأثیر قرار می دهد. بر این اساس در گزارش پیش رو، تبیین چرایی افزایش سن ازدواج و احصای متغیرهای تأثیر گذار بر آن مورد نظر قرار گرفته است.
با بررسی پیمایش ها و پژوهش های ملی انجام شده  و جلسات هم اندیشی با صاحب نظران این حوزه نتایج به دست آمده نشان می دهد، بالا بودن هزینه های آغاز زندگی، هزینه بالای مسکن، بیکاری و عدم اشتغال جوانان و پیدا نکردن گزینه مناسب ازدواج در سه اولویت اول عدم ازدواج بهنگام جوانان قرار دارند. عوامل ذکر شده به ترتیب در حوزه های اقتصادی، اقتصادی _ اجتماعی و اجتماعی _ فرهنگی قرار دارند. به عبارتی می توان گفت عدم تغییر روند موجود و عدم توانمندسازی اقتصادی افراد در تأمین معاش یک خانواده نه تنها استحکام خانواده های موجود را تحت الشعاع قرار می دهد بلکه شکل گیری خانواده های جدید را با مشکل روبه رو می کند. غالب عواملی که در اولویت بالای اثرگذاری هستند از کارکردهای مهم خانواده که اقتصادی است را با اخلال مواجه می کنند. از این رو افراد در سطح اول رفع نیازهای خود با مشکل روبه رو شده و به سطوح دیگر که تشکیل خانواده و تأمین نیازهای عاطفی را شامل می شود، وارد نمی شوند.
البته عوامل تأثیر گذار بر سن ازدواج به صورت شبکه ای به یکدیگر متصل بوده و چرخه عوامل را تشکیل می دهند. ازاین رو حل مسئله مورد نظر از طریق قطع چرخه و روابط دوسویه اثرگذاری و اثرپذیری امکان پذیر است و راهبرد حل مسئله ازدواج با در نظر گرفتن عوامل اولویت دار در افزایش سن ازدواج و روابط بین آنها باید تدوین شود.
یکی از راهبردهای مهم و اثر گذار در کاهش سن ازدواج، حکمرانی نظام آموزشی و تقویت مشاغلی است که وابستگی به تحصیلات عالی ندارند. از سوی دیگر باید در طراحی فرایندها و زیرساخت های شغلی به ایجاد بسترهای گسترش کارآفرینی و تولیدی های خرد توجه ویژه شود نکته دیگر در مورد اشتغال اهمیت به ظرفیت های استان ها و شهرهای مختلف در تولید اشتغال است چرا که بر اساس آمار شهرهایی که اشتغال زایی بالاتری داشته اند، سن ازدواج پایین تری نیز داشته اند. این مقوله خود به کاهش مهاجرت نیز کمک خواهد کرد.
موضوع دیگر در راستای تقویت قدرت انتخاب گری صحیح در امر ازدواج است که به ایجاد و تقویت نهادها و ظرفیت های مردمی و مهارت افزایی افراد و خانواده ها در این امر نیاز است.
منبع- دیدراه شماره 3 - دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی